Beiaard

Een beiaard, carillon of klokkenspel is een muziekinstrument waarvan de klank wordt voortgebracht door een reeks minimaal 23 op toon gestemde klokken. De traditie van het beiaardspelen is kenmerkend cultureel erfgoed van de ‘Lage Landen’: Nederland en België. De meeste beiaarden zijn dan ook hier te vinden. Nederland bezit ruim 190 torens met een beiaard die handmatig wordt bespeeld, maar die ook automatisch kan klinken.

Beiaardier

Het instrument wordt handmatig bespeeld door middel van een klavier, dat bestaat uit houten stokken en pedalen die met draden zijn aangesloten op de klepels van de klokken. Deze houten stokken zijn gegroepeerd als de toetsen van een piano of orgel. De beiaardier, de man of vrouw die het instrument bespeelt, slaat met de zijkant van zijn gebalde vuisten of met zijn vingers de toetsen aan. De zware kloken kunnen door middel van een pedaal met de voeten bespeeld worden.

Ontwikkeling van de beiaard

De beiaard, die zich rond 1500 in de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden ontwikkelde was een primitief instrument. Daarin kwam verandering rond 1640 toen de klokkengieters Pieter en François Hemony zich in Zutphen vestigen en een techniek ontwikkelden om klokken zuiver te stemmen. Zij werkten daarbij samen met Jonkheer van Eijk.

Het klokkenspel werd daarmee een volwaardig instrument en elke zichzelf respecterende stad schafte een beiaard aan. De beiaard werd een symbool van vrede en welvaart. In de 16^de en 17^de eeuw telde de stad Amsterdam 7 beiaarden. Helaas raakte de kennis van de broers Hemony in de loop van de tijd verloren en nadat in de 18^e eeuw alleen enkele Vlaamse klokkengieters nog welluidende klokken goten, sloeg in de 19^e eeuw het verval toe.  

Dankzij de inspanningen van de Mechelse beiaardier Jef Denijn en de herontdekking van de stemkunst door de Engelse klokkengieter Gillet & Johnston, breekt aan het eind van de 19^e eeuw een nieuwe bloeiperiode aan voor de beiaardcultuur.

Helaas zijn er in de Tweede Wereldoorlog veel luidklokken en beiaarden verloren gegaan. Maar gelukkig zijn er sinds de Tweede Wereldoorlog alweer veel nieuwe luidklokken en beiaarden gerealiseerd. Ook in de 21^ste eeuw worden er nog nieuwe carillons geïnstalleerd.